Odżywianie jest ważną sferą  w życiu człowieka. Różnorodne przeżywane przez nas stresy są częstym powodem utraty apetytu, podjadania lub nadmiernego apetytu.

Rodzina jest głównym środowiskiem, w którym kształtowane są zwyczaje żywieniowe( wspólne bądź nie spożywanie posiłków, zdrowy bądź niezdrowy sposób odżywiania, przekonania dotyczące jedzenia, stosunek do własnego ciała).

Do zaburzeń odżywiania zaliczane są : jadłowstręt psychiczny  (anoreksja nervosa), żarłoczność psychiczna ( bulimia)

Anoreksja nervosa

Objawy:

-         nadmierne wychudzenie, mimo przekonania chorego o zbyt dużej masie ciała

-         ograniczanie ilości i kaloryczności jedzenia ( w początkowym stadium ukrywane i tłumaczone np.. zmianą diety )

-         obniżenie ciśnienia krwi, ustanie ( lub nie pojawienie się ) miesiączki, suchość i żółte zabarwienie skóry, czasem pokrycie się skóry meszkiem, wypadanie włosów, bóle brzucha

-         zamknięcie się w sobie, zerwanie kontaktów z ludźmi

Przyczyny :

-         czynniki indywidualne (dziedziczne i osobościowe )

-         rodzinne                                                                                                                                                                                                    

-         społeczno – kulturowe

Nie do końca poznane. Znaczenie mogą mieć : wadliwie funkcjonująca rodzina, ze sztywnymi więzami, ograniczająca samodzielność dziecka, zazwyczaj z dominującą matką i mało zaangażowanym ojcem; próba ukrycia własnej seksualności w okresie dojrzewania; dążenie do osiągnięcia idealnego wizerunku szczupłej kobiety.

                                                                                                                                                                       

Nastolatki, które są predysponowane do wystąpienia jadłowstrętu, zazwyczaj w dzieciństwie były nadmiernie uległe, perfekcyjne, a jednocześnie prezentowały niska samoocenę. W okresie dojrzewania są one zbyt mało asertywne i mają trudności w uzyskiwaniu własnej odrębności i samodzielności. 

 

Ryzyko zachorowania

-Objawy jadłowstrętu pojawiają się zwykle między 14 a 18 r.ż. Ryzyko jest znacznie większe u kobiet – zapadają na anoreksję ok.. 20 razy częściej niż mężczyźni; skłaniają do tego takie cechy, jak: perfekcjonizm, wysoki poziom tłumionej agresji. 

Diagnostyka

      -Lekarz podejrzewa anoreksję, jeśli stwierdzi zmniejszenie masy ciała o co najmniej 15 proc. Masy prawidłowej (u dzieci brak przyrostu wagi); zaburzenia samooceny chorego dotyczące własnego wyglądu, zaburzenia hormonalne

Powikłania

     -Zaburzenia krążenia i hormonalne, śmierć.

Leczenie

     -Najcięższe przypadki (z ubytkiem wagi rzędu 80-85 proc ) leczy się w szpitalu pod 24-godzinnym nadzorem. Lżejsze, gdy chory współpracuje z lekarzem – ambulatoryjnie. Podstawową metodą jest psychoterapia, często rodzinna ( systemowa ). Pracuje się z pacjentem nad zmianą obrazu własnego ciała, zwiększeniem niezależności i urealnieniem ambicji, a także radzeniem sobie z agresją.

Leczenie farmakologiczne ma znaczenie wspomagające. Podaje się leki przeciwdepresyjne, czasem neuroleptyki. Trwale udaje się wyleczyć co czwartą osobę cierpiącą na anoreksję. Kolejne 45 proc. Chorych wraca do masy ciała z pogranicza normy.

Badania naukowe dotyczące skuteczności terapii wskazują , że najlepsze efekty terapii uzyskuje się w przypadku, gdy leczenie i terapię rozpoczęto w pierwszym roku trwania choroby (80 % zdrowieje ); gdy leczenie rozpoczęto po ponad roku trwania choroby – tylko 50% terapii kończy się powodzeniem.

 

Bulimia

Bulimia dotyczy 1% populacji nastolatek i młodych kobiet. Rzadko rozpoczyna się przed okresem dojrzewania. Stosunek chorujących dziewczynek do chłopców wynosi 30:1.    

Objawy:

    -napady pochłaniania ogromnych ilości jedzenia w krótkim czasie

    -przeciwdziałanie tuczącym efektom przejedzenia-prowokowanie wymiotów, okresowe głodówki, stosowanie leków tłumiących głód, środków przeczyszczających

    -chorobliwa obawa przed otyłością

Przyczyny

    -Nie do końca poznane.

Cechy dziedziczne, zaburzenia psychiczne w rodzinie(depresja, uzależnienia, zaburzenia osobowości); impulsywność, niestałość emocjonalna, problemy w relacjach z innymi, niska samoocena, nieprawidłowości w funkcjonowaniu rodziny, molestowanie seksualne w dzieciństwie, stres.

Ryzyko zachorowania

    -Jest 30 razy wyższe u kobiet, objawy pojawiają się zwykle między 18-25 rokiem życia.

Diagnostyka

    -Chorobę podejrzewa się, jeśli epizody objadania się i nieprawidłowe zachowania zapobiegające tyciu występują średnio co najmniej dwa razy w tygodniu przez trzy miesiące.

Powikłania

    -Próchnica zębów; zaburzenia rytmu serca(w wyniku niedoborów potasu i chloru po częstych wymiotach lub biegunkach); choroby ślinianek, zapalenia przełyku, powiększenie żołądka, śmierć.

Leczenie

    -Polega m.in. na psychoterapii, monitorowaniu ogólnego stanu zdrowia i leczeniu ewentualnych powikłań; uporządkowanie trybu życia, ustalenie planu żywienia. Duże znaczenie ma leczenie farmakologiczne, przede wszystkim inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny(fluoksetyna, fluwoksamina). Rokowanie jest niepewne, schorzenie ma przebieg nawrotowy.  

    

                                                                                www.gazeta.pl/zdrowie

                                                                                 www.anoreksja.org

                                                            G.Jagielska,,dziecko z zaburzeniami odżywiania”