Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

-opisuje budowę soli

tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli (np. chlorków, siarczków)

wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze soli

tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych (proste przykłady)

tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw (np. wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i wapnia)

wskazuje wzory soli wśród wzorów różnych związków chemicznych

definiuje pojęcie dysocjacja jonowa (elektrolityczna) soli

dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie

ustala rozpuszczalność soli w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie

zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli rozpuszczalnych w wodzie (proste przykłady)

podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej soli (proste przykłady)

opisuje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + zasada, metal + kwas, tlenek metalu + kwas)

zapisuje cząsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady)

definiuje pojęcia reakcja zobojętniania i reakcja strąceniowa

odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej

określa związek ładunku jonu z wartościowością metalu i reszty kwasowej

podaje przykłady zastosowań najważniejszych soli

Uczeń:

wymienia cztery najważniejsze sposoby otrzymywania soli

podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady)

zapisuje równania reakcji zobojętniania w formach: cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej

podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej soli

odczytuje równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady)

korzysta z tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie

zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja strąceniowa) w formach cząsteczkowej i jonowej (proste przykłady)

zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej soli

dzieli metale ze względu na ich aktywność chemiczną (szereg aktywności metali)

opisuje sposoby zachowania się metali w reakcji z kwasami (np. miedź i magnez w reakcji z kwasem chlorowodorowym)

zapisuje obserwacje z doświadczeń przeprowadzanych na lekcji

– wymienia zastosowania najważniejszych soli

Uczeń:

tworzy i zapisuje nazwy i wzory soli: chlorków, siarczków, azotanów(V), siarczanów(IV), siarczanów(VI), węglanów, fosforanów(V) (ortofosforanów(V))

zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli

otrzymuje sole doświadczalnie

wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania i reakcji strąceniowej

zapisuje równania reakcji otrzymywania soli

ustala, korzystając z szeregu aktywności metali, które metale reagują z kwasami według schematu: metal + kwas ® sól + wodór

projektuje i przeprowadza reakcję zobojętniania (HCl + NaOH)

swobodnie posługuje się tabelą rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie

projektuje doświadczenia pozwalające otrzymać substancje trudno rozpuszczalne i praktycznie nierozpuszczalne (sole i wodorotlenki) w reakcjach strąceniowych

zapisuje odpowiednie równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej (reakcje otrzymywania substancji trudno rozpuszczalnych i praktycznie nierozpuszczalnych w reakcjach strąceniowych)

podaje przykłady soli występujących w przyrodzie

wymienia zastosowania soli

opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

Uczeń:

wymienia metody otrzymywania soli

przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna (poznane metody, tabela rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie, szereg aktywności metali)

zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania dowolnej soli

wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie roztworów poddanych reakcji zobojętniania

proponuje reakcję tworzenia soli trudno rozpuszczalnej i praktycznie nierozpuszczalnej

przewiduje wynik reakcji strąceniowej

identyfikuje sole na podstawie podanych informacji

podaje zastosowania reakcji strąceniowych

projektuje i przeprowadza doświadczenia dotyczące otrzymywania soli

przewiduje efekty zaprojektowanych doświadczeń dotyczących otrzymywania soli (różne metody)

opisuje zaprojektowane doświadczenia

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

wyjaśnia pojęcie związki organiczne

podaje przykłady związków chemicznych zawierających węgiel

wymienia naturalne źródła węglowodorów

wymienia nazwy produktów destylacji ropy naftowej i podaje przykłady ich zastosowania

stosuje zasady bhp w pracy z gazem ziemnym oraz produktami przeróbki ropy naftowej

definiuje pojęcie węglowodory

definiuje pojęcie szereg homologiczny

definiuje pojęcia: węglowodory nasycone, węglowodory nienasycone, alkany, alkeny, alkiny

zalicza alkany do węglowodorów nasyconych, a alkeny i alkiny – do nienasyconych

zapisuje wzory sumaryczne: alkanów, alkenów i alkinów o podanej liczbie atomów węgla

rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne (grupowe): alkanów, alkenów i alkinów o łańcuchach prostych (do pięciu atomów węgla w cząsteczce)

podaje nazwy systematyczne alkanów (do pięciu atomów węgla w cząsteczce)

podaje wzory ogólne: alkanów, alkenów i alkinów

podaje zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów

przyporządkowuje dany węglowodór do odpowiedniego szeregu homologicznego

opisuje budowę i występowanie metanu

opisuje właściwości fizyczne i chemiczne metanu, etanu

wyjaśnia, na czym polegają spalanie całkowite i spalanie niecałkowite

zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i spalania niecałkowitego metanu, etanu

podaje wzory sumaryczne i strukturalne etenu i etynu

opisuje najważniejsze właściwości etenu i etynu

definiuje pojęcia: polimeryzacja, monomer i polimer

opisuje najważniejsze zastosowania metanu, etenu i etynu

opisuje wpływ węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych na wodę bromową (lub rozcieńczony roztwór manganianu(VII) potasu)

Uczeń:

wyjaśnia pojęcie szereg homologiczny

tworzy nazwy alkenów i alkinów na podstawie nazw odpowiednich alkanów

zapisuje wzory: sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne (grupowe); podaje nazwy: alkanów, alkenów i alkinów

buduje model cząsteczki: metanu, etenu, etynu

wyjaśnia różnicę między spalaniem całkowitym a spalaniem niecałkowitym

opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (spalanie) alkanów (metanu, etanu) oraz etenu i etynu

zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania metanu, etanu, przy dużym i małym dostępie tlenu

pisze równania reakcji spalania etenu i etynu

porównuje budowę etenu i etynu

wyjaśnia, na czym polegają reakcje przyłączania i polimeryzacji

opisuje właściwości i niektóre zastosowania polietylenu

wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić węglowodory nasycone od węglowodorów nienasyconych, np. metan od etenu czy etynu

wyjaśnia, od czego zależą właściwości węglowodorów

wykonuje proste obliczenia dotyczące węglowodorów

podaje obserwacje do wykonywanych na lekcji doświadczeń

Uczeń:

tworzy wzory ogólne alkanów, alkenów, alkinów (na podstawie wzorów kolejnych związków chemicznych w danym szeregu homologicznym)

proponuje sposób doświadczalnego wykrycia produktów spalania węglowodorów

zapisuje równania reakcji spalania alkanów przy dużym i małym dostępie tlenu

zapisuje równania reakcji spalania alkenów i alkinów

zapisuje równania reakcji otrzymywania etynu

odczytuje podane równania reakcji chemicznej

zapisuje równania reakcji etenu i etynu z bromem, polimeryzacji etenu

opisuje rolę katalizatora w reakcji chemicznej

wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów (np. stanem skupienia, lotnością, palnością, gęstością, temperaturą topnienia i wrzenia)

wyjaśnia, co jest przyczyną większej reaktywności węglowodorów nienasyconych w porównaniu z węglowodorami nasyconymi

opisuje właściwości i zastosowania polietylenu

projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych

opisuje przeprowadzane doświadczenia chemiczne

wykonuje obliczenia związane z węglowodorami

wyszukuje informacje na temat zastosowań alkanów, etenu i etynu; wymienia je

zapisuje równanie reakcji polimeryzacji etenu

Uczeń:

analizuje właściwości węglowodorów

porównuje właściwości węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych

wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów

opisuje wpływ wiązania wielokrotnego w cząsteczce węglowodoru na jego reaktywność

zapisuje równania reakcji przyłączania (np. bromowodoru, wodoru, chloru) do węglowodorów zawierających wiązanie wielokrotne

projektuje doświadczenia chemiczne dotyczące węglowodorów

projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych

stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania zadań obliczeniowych o wysokim stopniu trudności

analizuje znaczenie węglowodorów w życiu codziennym

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

dowodzi, że alkohole, kwasy karboksylowe, estry i aminokwasy są pochodnymi węglowodorów

opisuje budowę pochodnych węglowodorów (grupa węglowodorowa + grupa funkcyjna)

wymienia pierwiastki chemiczne wchodzące w skład pochodnych węglowodorów

zalicza daną substancję organiczną do odpowiedniej grupy związków chemicznych

wyjaśnia, co to jest grupa funkcyjna

zaznacza grupy funkcyjne w alkoholach, kwasach karboksylowych, estrach, aminokwasach; podaje ich nazwy

zapisuje wzory ogólne alkoholi, kwasów karboksylowych i estrów

dzieli alkohole na monohydroksylowe i polihydroksylowe

zapisuje wzory sumaryczne i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do trzech atomów węgla w cząsteczce

wyjaśnia, co to są nazwy zwyczajowe i nazwy systematyczne

tworzy nazwy systematyczne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do trzech atomów węgla w cząsteczce, podaje zwyczajowe (metanolu, etanolu)

rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne kwasów monokarboksylowych o łańcuchach prostych zawierających do dwóch atomów węgla w cząsteczce; podaje ich nazwy systematyczne i zwyczajowe (kwasu metanowego i kwasu etanowego)

zaznacza resztę kwasową we wzorze kwasu karboksylowego

opisuje najważniejsze właściwości metanolu, etanolu i glicerolu oraz kwasów etanowego i metanowego

bada właściwości fizyczne glicerolu

zapisuje równanie reakcji spalania metanolu

opisuje podstawowe zastosowania etanolu i kwasu etanowego

dzieli kwasy karboksylowe na nasycone i nienasycone

wymienia najważniejsze kwasy tłuszczowe

opisuje najważniejsze właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych (stearynowego i oleinowego)

definiuje pojęcie mydła

wymienia związki chemiczne, które są substratami reakcji estryfikacji

definiuje pojęcie estry

wymienia przykłady występowania estrów w przyrodzie

opisuje zagrożenia związane z alkoholami (metanol, etanol)

wśród poznanych substancji wskazuje te, które mają szkodliwy wpływ na organizm

omawia budowę i właściwości aminokwasów (na przykładzie glicyny)

podaje przykłady występowania aminokwasów

wymienia najważniejsze zastosowania poznanych związków chemicznych (np. etanol, kwas etanowy, kwas stearynowy)

Uczeń:

zapisuje nazwy i wzory omawianych grup funkcyjnych

wyjaśnia, co to są alkohole polihydroksylowe

zapisuje wzory i podaje nazwy alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych (zawierających do pięciu atomów węgla w cząsteczce)

zapisuje wzory sumaryczny i półstrukturalny (grupowy) propano-1,2,3-triolu (glicerolu)

uzasadnia stwierdzenie, że alkohole i kwasy karboksylowe tworzą szeregi homologiczne

podaje odczyn roztworu alkoholu

opisuje fermentację alkoholową

zapisuje równania reakcji spalania etanolu

podaje przykłady kwasów organicznych występujących w przyrodzie (np. kwasy: mrówkowy, szczawiowy, cytrynowy) i wymienia ich zastosowania

tworzy nazwy prostych kwasów karboksylowych (do pięciu atomów węgla w cząsteczce) i zapisuje ich wzory sumaryczne i strukturalne

podaje właściwości kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego)

bada wybrane właściwości fizyczne kwasu etanowego (octowego)

opisuje dysocjację jonową kwasów karboksylowych

bada odczyn wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego)

zapisuje równania reakcji spalania i reakcji dysocjacji jonowej kwasów metanowego i etanowego

zapisuje równania reakcji kwasów metanowego i etanowego z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami

podaje nazwy soli pochodzących od kwasów metanowego i etanowego

podaje nazwy długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (przykłady)

zapisuje wzory sumaryczne kwasów: palmitynowego, stearynowego i oleinowego

wyjaśnia, jak można doświadczalnie udowodnić, że dany kwas karboksylowy jest kwasem nienasyconym

podaje przykłady estrów

wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji

tworzy nazwy estrów pochodzących od podanych nazw kwasów i alkoholi (proste przykłady)

opisuje sposób otrzymywania wskazanego estru (np. octanu etylu)

zapisuje równania reakcji otrzymywania estru (proste przykłady, np. octanu metylu)

wymienia właściwości fizyczne octanu etylu

opisuje negatywne skutki działania etanolu na organizm

bada właściwości fizyczne omawianych związków

zapisuje obserwacje z wykonywanych doświadczeń chemicznych

Uczeń:

wyjaśnia, dlaczego alkohol etylowy ma odczyn obojętny

wyjaśnia, w jaki sposób tworzy się nazwę systematyczną glicerolu

zapisuje równania reakcji spalania alkoholi

podaje nazwy zwyczajowe i systematyczne alkoholi i kwasów karboksylowych

wyjaśnia, dlaczego niektóre wyższe kwasy karboksylowe nazywa się kwasami tłuszczowymi

porównuje właściwości kwasów organicznych i nieorganicznych

bada i opisuje wybrane właściwości fizyczne i chemiczne kwasu etanowego (octowego)

porównuje właściwości kwasów karboksylowych

opisuje proces fermentacji octowej

dzieli kwasy karboksylowe

zapisuje równania reakcji chemicznych kwasów karboksylowych

podaje nazwy soli kwasów organicznych

określa miejsce występowania wiązania podwójnego w cząsteczce kwasu oleinowego

podaje nazwy i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe) długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (kwasów tłuszczowych) nasyconych (palmitynowego, stearynowego) i nienasyconego (oleinowego)

projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie kwasu oleinowego od kwasów palmitynowego lub stearynowego

zapisuje równania reakcji chemicznych prostych kwasów karboksylowych z alkoholami monohydroksylowymi

zapisuje równania reakcji otrzymywania podanych estrów

tworzy wzory estrów na podstawie nazw kwasów i alkoholi

tworzy nazwy systematyczne i zwyczajowe estrów na podstawie nazw odpowiednich kwasów karboksylowych i alkoholi

zapisuje wzór poznanego aminokwasu

opisuje budowę oraz wybrane właściwości fizyczne i chemiczne aminokwasów na przykładzie kwasu aminooctowego (glicyny)

opisuje właściwości omawianych związków chemicznych

wymienia zastosowania: metanolu, etanolu, glicerolu, kwasu metanowego, kwasu octowego

bada niektóre właściwości fizyczne i chemiczne omawianych związków

opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne

Uczeń:

proponuje doświadczenie chemiczne do podanego tematu z działu Pochodne węglowodorów

opisuje doświadczenia chemiczne (schemat, obserwacje, wniosek)

przeprowadza doświadczenia chemiczne do działu Pochodne węglowodorów

zapisuje wzory podanych alkoholi i kwasów karboksylowych

zapisuje równania reakcji chemicznych alkoholi, kwasów karboksylowych o wyższym stopniu trudności (np. więcej niż pięć atomów węgla w cząsteczce)

wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia i reaktywnością alkoholi oraz kwasów karboksylowych

zapisuje równania reakcji otrzymywania estru o podanej nazwie lub podanym wzorze

planuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie

opisuje właściwości estrów w aspekcie ich zastosowań

przewiduje produkty reakcji chemicznej

identyfikuje poznane substancje

omawia szczegółowo przebieg reakcji estryfikacji

omawia różnicę między reakcją estryfikacji a reakcją zobojętniania

zapisuje równania reakcji chemicznych w formach: cząsteczkowej, jonowej i skróconej jonowej

analizuje konsekwencje istnienia dwóch grup funkcyjnych w cząsteczce aminokwasu

zapisuje równanie kondensacji dwóch cząsteczek glicyny

opisuje mechanizm powstawania wiązania peptydowego

rozwiązuje zadania dotyczące pochodnych węglowodorów (o dużym stopniu trudności)

Ocena dopuszczająca

[1]

Ocena dostateczna

[1 + 2]

Ocena dobra

[1 + 2 + 3]

Ocena bardzo dobra

[1 + 2 + 3 + 4]

Uczeń:

wymienia główne pierwiastki chemiczne wchodzące w skład organizmu

wymienia podstawowe składniki żywności i miejsca ich występowania

wymienia pierwiastki chemiczne, których atomy wchodzą w skład cząsteczek: tłuszczów, cukrów (węglowodanów) i białek

dzieli tłuszcze ze względu na: pochodzenie i stan skupienia

zalicza tłuszcze do estrów

wymienia rodzaje białek

dzieli cukry (sacharydy) na cukry proste i cukry złożone

definiuje białka jako związki chemiczne powstające z aminokwasów

wymienia przykłady: tłuszczów, sacharydów i białek

wyjaśnia, co to są węglowodany

wymienia przykłady występowania celulozy i skrobi w przyrodzie

podaje wzory sumaryczne: glukozy i fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy

wymienia zastosowania poznanych cukrów

wymienia najważniejsze właściwości omawianych związków chemicznych

definiuje pojęcia: denaturacja, koagulacja, żel, zol

wymienia czynniki powodujące denaturację białek

podaje reakcje charakterystyczne białek i skrobi

opisuje znaczenie: wody, tłuszczów, białek, sacharydów, witamin i mikroelementów dla organizmu

wyjaśnia, co to są związki wielkocząsteczkowe; wymienia ich przykłady

wymienia funkcje podstawowych składników odżywczych

Uczeń:

wyjaśnia rolę składników odżywczych w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu

opisuje budowę cząsteczki tłuszczu jako estru glicerolu i kwasów tłuszczowych

opisuje wybrane właściwości fizyczne tłuszczów

opisuje wpływ oleju roślinnego na wodę bromową

wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić tłuszcze nienasycone od tłuszczów nasyconych

opisuje właściwości białek

wymienia czynniki powodujące koagulację białek

opisuje właściwości fizyczne: glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy

bada właściwości fizyczne wybranych związków chemicznych (glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy)

zapisuje równanie reakcji sacharozy z wodą za pomocą wzorów sumarycznych

opisuje przebieg reakcji chemicznej skrobi z wodą

wykrywa obecność skrobi i białka w produktach spożywczych

Uczeń:

podaje wzór ogólny tłuszczów

omawia różnice w budowie tłuszczów stałych i tłuszczów ciekłych

wyjaśnia, dlaczego olej roślinny odbarwia wodę bromową

definiuje białka jako związki chemiczne powstające w wyniku kondensacji aminokwasów

definiuje pojęcia: peptydy, peptyzacja, wysalanie białek

opisuje różnice w przebiegu denaturacji i koagulacji białek

wyjaśnia, co to znaczy, że sacharoza jest disacharydem

wymienia różnice we właściwościach fizycznych skrobi i celulozy

zapisuje poznane równania reakcji sacharydów z wodą

definiuje pojęcie wiązanie peptydowe

projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie tłuszczu nienasyconego od tłuszczu nasyconego

projektuje doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka za pomocą stężonego roztworu kwasu azotowego(V)

planuje doświadczenia chemiczne umożliwiające badanie właściwości omawianych związków chemicznych

opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne

opisuje znaczenie i zastosowania skrobi, celulozy i innych poznanych związków chemicznych

Uczeń:                      

podaje wzór tristearynianu glicerolu

projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka

wyjaśnia, na czym polega wysalanie białek

wyjaśnia, dlaczego skrobia i celuloza są polisacharydami

wyjaśnia, co to są dekstryny

omawia przebieg reakcji chemicznej skrobi z wodą

planuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne weryfikujące postawioną hipotezę

identyfikuje poznane substancje